Rezerwat przyrody Rogen (Szwecja)

Prehistoryczny krajobraz uformowany przez lodowiec.

Obszar: 500 km²
Rok założenia: 1978.
Położenie: Jämtlands Län, środkowa Szwecja. Na zachodzie graniczy z Parkiem Narodowym Femundsmarka w Norwegii. Rogen leży w suchej i surowej strefie klimatycznej, niesprzyjającej wzrostowi bogatej flory. Zima jest tu długa i ostra.

Charakterystyka:

Niewysokie góry, których łagodne grzbiety pokryte są otoczakami, pradawne sosny udrapowane porostami, krystalicznie czyste jeziora i rzeki pełne ryb, to wyróżniające cechy dzikiego odludzia najbardziej wysuniętego na południe Szwecji. Najwyższą górą jest Brattriet, która osiąga wysokość 1276 m. Inne szczyty mają wysokość 1000-1200 m. Rezerwat spełnia ważną rolę w ochronie zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Charakterystyczny widok to powyginane i poskręcane sosny, mnóstwo jezior rozrzuconych w morzu otoczaków, bagna, wrzosowiska ciągnące się na kilometrami i ozdobione późnym latem przez złote maliny moroszki.

Krajobraz rezerwatu Rogen charakteryzuje się łagodnymi, zaokrąglonymi kształtami gór i długimi liniami. Duża część Rogen przypomina bezludny, prehistoryczny krajobraz, który uformował wycofujący się lodowiec dziesięć tysięcy lat temu. Obszar jest bogaty w kamienne i żwirowe pola (moreny) z dużymi otoczakami, które zostały przyniesione przez lodowiec. Charakterystyczne wąskie grzbiety o wysokości 30-40 metrów nazywane są morenami Rogen. Meandrują one kilometrami wzdłuż jezior i formują mnóstwo półwyspów i wysp. Ich nazwa pochodzi od jeziora Rogen.

Flora i fauna:

Otwarte, niskie lasy sosnowe rosną na piaszczystym i żwirowatym podłożu, gdzie ziemia jest dość sucha. Ściółka to głównie porosty jak chrobotek reniferowy i chrobotek alpejski. Na obszarach gdzie ziemia jest lepsza i bardziej wilgotna w ściółce lasu sosnowego dominuje wrzos, czarna jagoda, borówka, bażyna czarna, różne zioła, trawy i mchy. Linia drzew kończy się na wysokości 800-900 metrów n.p.m.. Na odkrytych terenach otoczaki mienią się żółtymi i zielonymi barwami, gdyż pokryte są porostami o nazwie wzorzec geograficzny. Ziemię tutaj jest łatwo uszkodzić, jest ona cienka i główna roślinność to rozmaite porosty.

Na grząskim podłożu torfowisk rosną głównie trawy. Torfowe bagna składają się w wielkiej mierze z mchów torfowców i wełnianki. Żurawina i malina moroszka rośnie głównie na bagiennych i podmokłych terenach. Na bardziej suchym terenie dominują rozmaite wrzosy, brzoza karłowata i wierzba, a na pochyłościach turzyca. W Rogen można spotkać trujące porosty jaskroty wilczej rosnące na wielu pniach i gałęziach starych uschniętych sosen.

Porosty są pożywieniem tylko dla stad reniferów, które na obszarze rezerwatu wypasają Saamowie z pobliskich wiosek. Na terenie rezerwatu żyją trzy większe gatunki drapieżników – niedźwiedź brunatny, rosomak i ryś.

Duża ilość wody i terenów podmokłych to wspaniałe warunki dla wielu gatunków ptaków. W rezerwacie gnieździ się duża ilość rybołowów. Orły przednie, białozory, drzemliki, jastrzębie i sowy jarzębate również gnieżdżą się na tym obszarze. Większość jezior i tereny podmokłe to ważne miejsca gniazdowania, głównie dla kaczek i ptaków brodzących.

Jeziora i rzeki są bogate w wiele gatunków ryb, jak np. troć, pstrąg, palia alpejska, lipień, sieja, okoń, szczupak i miętus.

Dojazd:

Samochodem ze Sztokholmu około 400 km. Z głównej drogi 45 w miejscowości Sveg skręcamy w lewo na drogę nr 84 do Tännäs, skąd do Käringsjön szutrową drogą ok. 30 kilometrów. W Käringsjön samochód można zostawić na parkingu. W kawiarni należy uiścić opłatę za przejazd drogą – 50 SEK, i za każdy dzień postoju 10 SEK. Można tu także wynająć kajak i wykupić pozwolenie na połów ryb, a także zasięgnąć potrzebnych nam informacji.

Trasy turystyczne:

Większość turystów w Rogen to kajakarze lub wędkarze. Jest to dla nich prawdziwy raj. Tutaj można płynąć kajakiem przez wiele dni po systemie większych i mniejszych jezior połączonych rzekami i przesmykami. Przy okazji można złowić na wędkę dużego pstrąga czy znakomitą palię alpejską na obiad. Kajaki można wynająć po szwedzkiej, jak i norweskiej stronie granicy. Rogen posiada sieć oznaczonych ścieżek pieszych, które łączą się ze ścieżkami Femundsmarka w Norwegii. Turyści piesi w czasie wycieczki mogą zbierać jagody, których jest tu niesamowita ilość, i cieszyć oczy wspaniałą scenerią. Jeśli ktoś chce zbierać maliny moroszki, sierpień jest najlepszym okresem. W czasie wędrówki i obozowania należy pamiętać, że tutejsza przyroda jest bardzo delikatna, odporna na trudne warunki pogodowe, ale nie na zanieczyszczenia i nieodpowiedzialnych turystów. Wymagane jest przestrzeganie regulaminu rezerwatu.

Dogodnym punktem wyjścia na szlaki piesze i wodne jest Käringsjön. Na szlaki wodne potrzebna jest dokładna mapa i najlepiej GPS, lub miejscowy przewodnik. W tym wielkim labiryncie jezior zgubienie drogi powrotnej jest niemal pewne. Wystarczy spojrzeć na mapkę!

Wędrówki oznaczonymi szlakami pieszymi są łatwiejsze. Trudno zgubić szlak, gdyż zawsze natrafimy na wodę. Wspaniały szlak prowadzi z Käringsjön na zachód do jeziora Rogen. Ścieżka wije się między jeziorkami po niewielkich pagórkach porośniętych rzadkim lasem. Warto wejść na górę Bustvålen (1022 m), skąd roztacza się wspaniała panorama. Na zachodzie widać góry w parku Femundsmarka w Norwegii, na wschodzie wieki labirynt jezior Rödsjön i Uthusjön (z góry wyraźnie widać moreny Rogen wijące się między jeziorami), a na północnym wschodzie najwyższą górę rezerwatu - Brattriet (1276 m). Na południu aż do horyzontu rozciąga się wielkie jezioro Rogen. Jest to wspaniała, bardzo widokowa trasa. Na przejście jej warto poświęcić co najmniej 3-4 dni.

Kilka ważniejszych punktów regulaminu Rezerwatu Przyrody Rogen:

• Ognisko można rozpalać tylko w specjalnie wyznaczonych miejscach, na pozostałym obszarze zakazane jest rozpalanie ognia.
• Namioty można rozbijać tylko w wyznaczonych miejscach obozowania.
• Nie wolno ścinać ani odłamywać suchych gałęzi na opał z martwych sosen.
• Porosty wiszące na drzewach są pod ścisłą ochroną i nie wolno ich zrywać. Nie wolno niszczyć żadnej roślinności.
• Na wodach położonych na północ od rzeki Ovre Mysklan nie wolno pływać łodziami. Używanie łodzi motorowych na obszarze rezerwatu wymaga uzyskania pozwolenia w biurze administracji rezerwatu.
• Wędkowanie dozwolone jest na niektórych jeziorach i rzekach tylko po wykupieniu pozwolenia. Można je nabyć w „Tännäs Fiskecentrum" lub w Käringsjön.
• Można zbierać jagody, maliny moroszki i grzyby do bezpośredniego spożycia.

Szczegółowy opis rezerwatu przyrody i mapka w przewodniku „Skandynawia – Parki narodowe i rezerwaty przyrody”. Wydawnictwo „Bernardinum”, Pelplin 2007

Komentarze i opinie: