Rezerwat przyrody Sjaunja (Szwecja)
Dziewicze lasy i ogromne bagna.
|
|
|
|
|
Obszar: 2850 km2
Rok założenia: 1986
Położenie: W szwedzkiej Laponii na północy Szwecji, około 100 kilometrów za kołem polarnym, na północny-zachód od miasta Jokkmokk.
Szwedzka Laponia została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO jako obszar o szczególnej randze dla całej ludzkości. Obszar ten chroniony jest częściowo ze względu na unikalną wartość swej dziewiczej przyrody, częściowo zaś jako kolebka prastarej, lapońskiej kultury. Teren podlegający ochronie ma powierzchnię 9400 km2 i obejmuje parki narodowe Sarek, Padjelanta, Stora Sjöfallet i Muddus, bagna w rezerwatach przyrody Sjaunja i Stubba, a także dolinę Tjuoltadalen, deltę rzeki Rapa i masyw górski Sulitelma.
Charakterystyka:
Rezerwat ma długość 150 kilometrów i obejmuje duże obszary dziewiczych lasów sosnowych i świerkowych, leśne i górskie bagna z bogatą awifauną, lasy brzozowe i alpejskie regiony ponad linią drzew. Większość obszaru rezerwatu leży na pradawnej skale prekambryjskiej, wznoszącej się w kierunku zachodnim aż do wysokich gór. W niektórych miejscach na bagnach znajdują się fałdy torfu z jądrem wiecznej zmarzliny.
Wschodnia część rezerwatu Sjaunja jest nizinna, z lekko pagórkowatym krajobrazem. Są to ogromne obszary bagienne, lasy iglaste, niska roślinność w lasach brzozowych i wrzosowiska. Na zachodzie teren gwałtownie podnosi się, tworząc łańcuchy górskie na podłożu skalnym sprzed 450 milionów lat. Tutaj wyżej położone wrzosowiska mają bogatszą roślinność, gdyż podłoże zawiera więcej wapnia, które preferuje wiele gatunków roślin.
Flora i fauna:
Duża część Sjaunja to obszary bagienne z otwartą wodą i mozaiką roślin, zalesionymi wysepkami i żwirami polodowcowymi. Na bagnach rosną m.in. turzyce, wełnianki, skrzyp, gnidosz błotny. Na ogromnych tarasowatych zboczach bagna są bardziej suche i rośnie tam modrzewnica zwyczajna i niewielkie sosny. Woda na bagnach przyciąga wiosną mnóstwo ptaków brodzących i wodnych. Na terenach podmokłych częściowo porośniętych lasem siedlisko ma krwawodziób, brodziec śniady i brodziec leśny, a na wyżej leżących bagnach górskich przebywa szlamnik, płatkonóg szydłodzioby i biegus zmienny. W rezerwacie gniazduje także gęś zbożowa i łabędź krzykliwy oraz ptaki drapieżne jak: orzeł bielik, orzeł przedni, białozór i błotniak zbożowy. W Sjaunja często można spotkać łosia, a z innych zwierząt wydrę, bobra, rosomaka, rysia i niedźwiedzia.
Dojazd:
Po dojechaniu do Jokkmok kierujemy się dalej 50 kilometrów na północ drogą 45 i za miejscowością Porjus skręcamy w lewo, na drogę biegnącą wzdłuż jeziora Stora Lulevatten.
Trasy turystyczne:
Większa część rezerwatu Sjaunja jest zupełnie niedostępna. Szlak Kungsleden przechodzi przez zachodnią część rezerwatu, gdzie są dwie chaty turystyczne Kaitumjaure i Teusajaure, a we wschodniej części jest trasa rowerowa rozpoczynająca się w Allavare. W zimie przez rezerwat prowadzą szlaki dla skuterów śnieżnych. Rezerwat podzielony jest na trzy obszary, I i II podlega największej ochronie, obszar III ma mniej ograniczeń. Sjaunja jest wiosennym i jesiennym obszarem wypasania reniferów Saamów z wiosek Unna Ćearus i Baste Ćearru.
|
Szczegółowy opis rezerwatu przyrody i okolic z mapką w przewodniku „Skandynawia – Parki narodowe i rezerwaty przyrody”. Wydawnictwo „Bernardinum”, Pelplin 2007 |
