Koło podbiegunowe i białe noce (Norwegia)

Koło podbiegunowe – jest to równoleżnik ziemski o szerokości geograficznej 66°33'39"N na półkuli północnej i 66°33'39"S na półkuli południowej. Pozycja koła podbiegunowego nie jest stała, ​​ale zależy bezpośrednio od osi nachylenia obrotu Ziemi, które w okresie ponad 40.000 lat waha się w granicach 2 stopni, czyli około 180 km. Szczególny wpływ mają też siły pływowe wywoływane przez Księżyc. Koło podbiegunowe obecnie dryfuje na północ z prędkością około 15 m rocznie. Linia koła podbiegunowego oznacza, że w ciągu roku słońce w tym miejscu może znajdować się przez 24 godziny powyżej lub poniżej horyzontu. Występuje wówczas tzw. dzień polarny latem i noc polarna w zimie.

W rzeczywistości, z powodu refrakcji światła słonecznego w atmosferze ziemskiej, a także dlatego, że słońce pojawia się jako dysk, a nie punkt, obszary występowania nocy polarnych i dni polarnych nie pokrywają się ze sobą. Część słońca o północy można zobaczyć w czasie letniego przesilenia do 90 km (65°42') na południe od koła podbiegunowego, a w dniu przesilenia zimowego, część słońca można zobaczyć do 50 km (67°24') na północ od koła podbiegunowego. Im wyższa szerokość geograficzna tym więcej dni Słońce przez całą dobę znajduje się nad, lub pod horyzontem.

Większość wycieczek jadących z południa Norwegii na Nordkapp zatrzymuje się przy Centrum Koła Podbiegunowego (Polarsirkelsenteret). Znajduje się ono na górskim płaskowyżu w Saltfjellet (650 m npm.) przy drodze E6, 80 km na północ od miejscowości Mo i Rana oraz 70 km na południe od Fauske. Jest to duży pawilon o architekturze dopasowanej do otaczającej przyrody. Wytyczona marmurowa ścieżka pokazuje, którędy przez Centrum przebiega Koło Podbiegunowe. Swoją drogą jak to możliwe, skoro co roku punkt ten przesuwa się o kilkanaście metrów? Należy tę informację potraktować z przymrużeniem oka i zrobić sobie zdjęcie. I tak nikt się nie zorientuje.

W centrum mieści się bufet serwujący typowe norweskie potrawy, kino i sala wystawowa z informacjami na temat rejonu podbiegunowego oraz duży sklep z pamiątkami. Jest także poczta sprzedająca specjalnie ostemplowane pocztówki i certyfikaty „Polarsirkelen”, zaświadczające o zdobyciu koła polarnego. Centrum Koła Podbiegunowego jest czynne od 1 maja do 15 września.

Przed budynkiem znajdują się dwa kamienne pomniki upamiętniające jugosłowiańskich i rosyjskich jeńców wojennych. Na linii koła podbiegunowe­go jest także pomnik globusem z 1937 roku z napisem „Polarcirkel 1937”. Poniżej widać trzy wydrapane wgłębienia. W roku 1940 żołnierze niemieccy dodali napis 1940 ze swastyką pomiędzy cyframi 19 i 40. Później data ta wraz ze swastyką została usunięta.

Wielu turystów ulega pokusie i dołącza się do tłumów zwiedzających centrum. Biura turystyczne kuszą turystów informacją o możliwości przeżycia ekscytującego doświadczenia, jakim jest przekroczenie koła podbiegunowe­go. Jednak sam pobyt w tym miejscu może okazać się sporym zawodem. W rzeczywistości nie ma tu żadnego powodu aby poczuć jakieś magiczne siły. Praktycznie jest to tylko umowna linia na mapie, nie istniejąca w rzeczywistości. Można to potraktować symbolicznie, jako ciekawostka i odpoczynek np. na kawę w czasie długiej podróży na północ. Warto wejść na niewielkie wzniesienie z setkami kopców z kamieni ustawionych przez turystów. Widać stamtąd wspaniałą, rozległą panoramę na ośnieżone góry Saltfjellet.

Dzień polarny to naturalne zjawisko, które oznacza, że w miesiącach letnich słońce nigdy nie zachodzi. Innymi słowy, gdy jest dobra pogoda, przez 24 godziny jest widno. Długość dnia polarnego zależy od miejsca obserwacji. W okolicy Koła Podbiegunowego zjawisko dnia polarnego można obserwować od 12 czerwca do 1 lipca, na Przylądku Północnym od 14 maja do 29 lipca, a w okolicach Bieguna Północnego słońce nie zachodzi przez sześć miesięcy. Można w przenośni powiedzieć, że rok na Biegunie Północnym trwa tylko jeden dzień i jedną noc.

Dla właścicieli GPS podaję aktualną pozycję kręgu polarnego w latach 2011 i 2012. Będąc w miejscu oznaczonym jako koło podbiegunowe, należy wpisać poniższe dane i sprawdzić, jak daleko przesunęła się aktualna linia koła polarnego.
Oficjalnie jest to szerokość geograficzna: 66°33'39".
21.06.2011: 66°33'45,41"N
20.06.2012: 66°33'49,01''N

Lista miejsc gdzie, kiedy i jak długo można obserwować zjawisko dnia polarnego:

Komentarze i opinie: