6. Wyspa Værøy, Lofoty (Norwegia)

Wyspy Værøy i Røst znane są na całym świecie z zamieszkujących je kolonii ptaków. Powietrze rozbrzmiewa tu głośnym wrzaskiem ptaków, a klify skalne dają schronienie setkom tysięcy ptaków morskich. Maskonury i inne ptaki można zobaczyć z bliska jedynie podczas wypraw łodzią wycieczkową (wyciecz­ka trwająca 3-4 godziny kosztuje ok. 350 NOK). Obserwowaniu ptaków sprzyja panujący tu wyjątkowo łagodny klimat.

Wyspa Værøy ma zaledwie 9 km długości, a jedyny parokilo­metrowy odcinek drogi przebiega wzdłuż wybrzeża, głównie między gospodarstwami we wschodniej części Vaeroy. Głównym miasteczkiem administracyjnym jest Sørland, które leży nad zatoką z maleńkim portem. Tam też zatrzymują się promy. Około 200 m od przystani jest biuro turystyczne, w którym można wypożyczyć rowery, uzyskać informacje o rejsach wycieczkowych i zakwaterowaniu. Wyspę najlepiej zwiedzać na piechotę albo rowerem. Ludność Værøy to tylko 743 osoby, których głównym zajęcie jest rybołówstwo. Z wąskiego zielonego pasa wybrzeża wy­rasta łańcuch urwistych, surowych gór z najwyższym szczytem ponad 400 m. Wycieczki po stromych i miejscami niebezpiecznych szlakach górskich są raczej dla doświadczonych turystów.

Ta odległa, skalista wyspa jest miejscem gnieżdżenia się ponad 1,5 miliona ptaków morskich, w tym orłów morskich, alk, maskonurów, nurzyków, mew trójpalczastych, kormoranów, arktycznych gatunków mew, petreli, edredonów, głuptaków i innych w okresie od maja do sierpnia. Potężne ptasie klify na Mostadfjell znajdują się na południowym zachodzie wyspy, nad oceanem. Podczas lata rejsy małymi statkami do tych klifów organizowane są każdego dnia. Oprócz wrażeń „orni­tologicznych” Værøy daje także niesamowitą możliwość „bycia na końcu świata”.

Mastad – opuszczona wioska. Trasa do Mastad prowadzi wzdłuż wybrzeża głównie po płaskim terenie, częściowo po zboczach klifów. W jedną stronę jest około 14 km. Połowę trasy można przejechać na wypożyczonym rowerze. Z portu kierujemy się drogą na północ, po prawej mamy morze.

Przy głównej drodze w okolicy Nordland znajduje się Værøy Kirke, drewniany kościół z cebulowaty kopułą. Został on przeniesiony ze wsi Kabelvag i ponownie zmontowany w Værøy w 1799 roku. Jest to najstarszy kościół na Lofotach, zbudowany około 1740 roku. Ołtarz pochodzi z roku 1746, ze średniowiecznym alabastrowym reliefem wykonanym w Nottingham w Anglii około 1430 roku. Przedstawia on zwiastowanie, trzech króli, zmartwychwstanie i wniebowstąpienie. W lecie kościół jest zwykle otwarty dla gości.

Dalsza część trasy prowadzi ścieżką wzdłuż brzegu, tylko na odcinku 1 km wspina się nieznacznie na zbocze klifu aby znów zejść nad brzeg morza. Stąd dochodzimy do niesamowitego przesmyku-przełęczy Eidet. Po drugiej stronie przełęczy leży opuszczo­na w latach 50. wioska Mastad.

Dawniej żyło tu około 150 mieszkańców, którzy znani byli z tego, że dla urozmaicenia rybnej diety posilali się maskonurami, a także orłami. Schwytane maskonury były też dodatkowym źródłem dochodu, wtedy mięso ptaków moczone było w soli. W złapaniu ptaków, przesiadujących najchętniej na niedostępnych skałach, pomagały im specjalnie hodowane psy. Były to norweskie psy rasy lundehund.

Lundehund to jedna z najbardziej wyjątkowych i najrzadszych ras psów. Dzisiaj w Norwegii jest mniej niż 600 psów lundehund i wszystkie pochodzą z Måstad. Słowo Lunde jest norweską nazwą maskonurów, stąd nazwa oznacza psa przeznaczonego do polowań na te ptaki. Przodkami psów tej rasy były mniejsze psy, służące do pilnowania stad owiec i kóz na wyspie Værøy. Pierwsze udokumentowane opisy tej rasy pochodzą z roku 1591. Psy lundehund mają nietypową budowę anatomiczną, 6 palców na każdej stopie (polidaktylia). Potrafią także zamknąć uszy, tak aby kanał słuchowy i ucho wewnętrzne były odcięte od zimna, wody oraz brudu. Stawy w ramionach pozwalają rozchylić przednie łapy całkowicie na boki, a budowa kręgów szyjnych umożliwia psu położyć głowę na swoim grzbiecie. Te nietypowe, anatomiczne predyspozycje pozwalały psom łapać i wyciągać maskonury z ich nor lęgowych. Pies osiąga maksymalnie 38 cm wysokości i 7 kg wagi.

Spacerując między domami wioski, można mieć uczucie, że mieszkańcy za chwilę wrócą do swoich domostw. Kiedy zaglądamy przez okna do wnętrza domów, widzimy normalnie umeblowane pokoje z dywanami na podłodze i obrazami na ścianach. Na pianinie leżą książki o okulary. Być może ktoś opiekuje się tymi domami. Mamy wrażenie, że przenieśliśmy się w czasie 60 lat do tyłu.

Kto czuje się na siłach, może spróbować stromą wspinaczkę na pobliski szczyt Måhornet (435m). Około 1 godziny w każdą stronę.

7. Wyspa Røst

Maleńka wyspa Røst leży na końcu archipelagu Lofotów i bardzo różni się od swojej większej sąsiadki. Otacza ją mnóstwo małych skalistych wysp, wysepek oraz raf. Są one siedliskiem najliczniejszej w Norwegii kolonii ptaków, około jednej czwartej całej krajowej populacji ptaków morskich. Zupełnie płaski krajo­braz wyspy urozmaicony jest pojedynczymi gospodarstwami i mnóstwem niewielkich jezior. Główna wioska leży 2,5 km na północ od przystani promów. W pobliżu znajduje się biuro turystyczne, czynne w porach dostosowanych do przy­bycia promów. W odległości 1 km od przystani usytuowa­ne jest schronisko, zajmujące się także organizowaniem rejsów wycieczkowych w stronę „ptasich skał” przy połu­dniowo zachodnim brzegu wyspy. Warto zajrzeć także do latarni morskiej Skomvær, końcowego punktu z widokiem na Ocean Atlantycki.

Komentarze i opinie: