Park Narodowy Pyhä-Luosto (Finlandia)
Prastary las i jedne z najstarszych gór na świecie.
|
|
|
|
|
Obszar: 142 km2
Rok założenia: Pyhä-Luosto jest jednym z najstarszych parków narodowych Finlandii... a zarazem najmłodszym. W 1938 roku powstał Park Narodowy Pyhätunturi zajmujący niewielki obszar 43 km2. W 2005 roku do parku dołączony został obszar Luosto, na północny zachód od Pyhätunturi.
Położenie: Pyhä-Luosto leży około 60 kilometrów za kołem polarnym, na północny wschód od Rovaniemi. Są to najbardziej na południe wysunięte szczyty gór Finlandii.
Charakterystyka:
Sąsiadujące z sobą obszary Pyhä i Luosto mają różny charakter. W Luosto wzgórza pokryte są majestatycznym starym lasem sosnowym, w którym drzewa osiągają wiek 400 lat. Natomiast Pyhätunturi słynie z unikalnej budowy geologicznej i z historii Saamów, którzy od wieków zamieszkiwali te tereny. Łańcuch wzgórz w Pyhä-Luosto ma długość 35 kilometrów i jest pozostałością jednych z najstarszych gór na ziemi, które zostały ukształtowane przeszło 2 miliardy lat temu. Najwyższe szczyty to Noitatunturi (540 m) i Ukko-Luosto (514 m). Góry składają się głównie ze skał kwarcowych, które są pozostałością piasku leżącego na brzegu i dnie pradawnego morza. Ten twardy typ skały oparł się czasowi, kiedy łańcuchy górskie składające się z innego typu skały uległy erozji. W wielu miejscach nadal można zobaczyć bardzo dobrze zachowane zmarszczki na powierzchni płaskich skał, które są skamieniałymi śladami fal na piasku płycizn pradawnego morza.
W Pyhä-Luosto występuje wszechstronna kombinacja północnego środowiska jak tajga sosnowa, torfowiska aapa, lasy, nagie szczyty wzgórz, głębokie wąwozy, kwarcowe gołoborza i piargi. Bezdrzewne, skaliste wzgórza wyróżniają się na tle płaskiego zielonego krajobrazu, który je otacza. Granica lasu kończy się tu już na wysokości 320-400 m n.p.m. gdyż wegetacja jest utrudniona przez skąpe podłoże kwarcowe gęsto pokryte otoczkami. Roślinność, typowa dla lasów Laponii, jest natomiast bardzo bujna w niższej części piętra wiecznie zielonego lasu. Niżej położone równiny, gdzie jest wiele strumyków i rzek, przechodzą w ogromne torfowiska aapa.
Ssaki stale zamieszkujące obszar Pyhä-Luosto to niedźwiedź brunatny, łoś, wydra, lis i lemingi. Zwierzęta te przebywają na obrzeżach bagien, natomiast renifery pasą się najczęściej na zboczach gór.
Praktyczne rady:
W parku narodowym nie wolno schodzić z wyznaczonych ścieżek. Chaty dzienne są miejscem odpoczynku maksymalnie na jedną noc. Rozbijanie namiotów dozwolone jest tylko w miejscach przeznaczonych dla tego celu, blisko chat. Ognisko można rozpalać tylko w wyznaczonych miejscach.
Dojazd:
Samochodem z Rovaniemi do Pyhätunturi, przed Kemijärvi skręcamy w lewo na drogę E63 i dalej ponownie w lewo na Luosto. Autobusem z Rovaniemi można dojechać do Pyhätunturi przez Kemijärvi lub Luosto.
Do Rovaniemi dojechać można samochodem z Helsinek lub Sztokholmu, lub samolotem.
Trasy turystyczne w Pyhä-Luosto są idealne dla wycieczek jednodniowych. W Pyhä-Luosto jest około 150 kilometrów oznakowanych letnich szlaków pieszych, natomiast w zimie jest 220 kilometrów dobrze utrzymanych szlaków narciarskich, oraz bogata baza noclegowa. Najliczniej odwiedzany przez turystów jest wąwóz Isokuru. Leśny obszar Pyhätunturi przed wiekami był terenem polowań Saamów, a góra Noitatunturi była świętym miejscem.
Szlak Noitatunturi. Niezapomnianym doświadczeniem, a zarazem przeglądem wszystkich środowisk parku jest przejście 18. km trasy okrężnej (6-8 godzin): Luontokeskus Visitor Centre – nature path – święta góra Noitatunturi – jezioro Annikilampi – kanion Isokuru – Luontokeskus. Szlak zaczyna się pośród lasów sosnowych i moczarów. Na rozgałęzieniu szlaków kierujemy się w lewo na „nature path” (ścieżkę dydaktyczną), która prowadzi przez torfowisko aapa. W Tunturiaapa znajduje się wieża widokowa, z której jest szeroka panorama na moczary otoczone łagodnymi szczytami gór. Na kolejnym skrzyżowaniu szlaków kierujemy się na lewo do jeziora Oravanlampi. Jest tu wyznaczone miejsce na ognisko. Dalej trasa powoli zaczyna wspinać się po kamienistym zboczu, aby doprowadzić na nagi szczyt Noitatunturi. Ze ścieżki u podnóża Noitatunturi widać potężne skalne urwisko, święte miejsce przedchrześcijańskich Saamów. W Karhunjuomalampi (Niedźwiedzia Sadzawka) znajduje się chata dzienna. Schronienie się w chacie pozwoli na spokojny posiłek, ponieważ niesamowita ilość komarów uniemożliwia to na zewnątrz. Od chaty jest już blisko do kanionu Isokuru, ścisłego rezerwatu przyrody. W dół prowadzą wygodne drewniane schody. Dalej ścieżką dochodzimy dna kotlinki, gdzie znajduje się święty staw. Do stawu wpada niepozorny, ale za to jeden z najstarszych wodospadów na świecie, który ma 2 miliardy lat. Z kanionu leśną ścieżką dochodzimy do punktu wyjścia przy centrum informacji w Luontokeskus.
Ścieżka dydaktyczna Luosto – 14,5 kilometra. Ukształtowanie terenu na trasie ścieżki jest bardzo urozmaicone i pod względem atrakcyjności jedne z piękniejszych w środkowej Laponii. Szlak prowadzi przez dziewicze lasy całkowicie nietknięte przez człowieka, przez ogromne torfowisko aapa i przez najwyższy szczyt w Luosto, Ukko-Luosto (514 m). Wspinaczka jest zdecydowanie warta wysiłku, gdyż nagrodą na szczycie będzie niezapomniany widok na bagna Siurunaapa. Punkt wyjściowy i końcowy ścieżki dydaktycznej znajduje się w Luoston portti. Przejście całej trasy okrężnej wymaga co najmniej 6-8 godzin.
|
Szczegółowy opis parku i mapka w przewodniku „Skandynawia – Parki narodowe i rezerwaty przyrody”. Wydawnictwo „Bernardinum”, Pelplin 2007 |
