Park Narodowy Sarek (Szwecja)

Dzika kraina przygód, reniferów i lodowców.

Obszar: 1970 km²
Rok założenia: 1909.
Położenie: Północna Szwecja, około 100 kilometrów za kołem polarnym na zachód od miasta Jokkmokk.

Charakterystyka:

Jest to wspaniały, jeden z kilku całkowicie odludnych obszarów w tej części świata i ostatni dziki obszar w Europie. Sarek charakteryzuje się krajobrazem alpejskim ze wspaniałymi łańcuchami górskimi, wąskimi dolinami, lodowcami i dzikimi kataraktami. Znajduje się tam około 200 gór o wysokości ponad 1800 metrów, na których znajduje się 100 lodowców. Najwyższą górą jest Sarektjåhkkå (2089 m). W centralnej części parku flora jest raczej uboga. Główną „arterią” w sercu Sarka jest Dolina Rapadalen, w której zielonkawa rzeka Ráhpaädno niesie wodę z trzydziestu lodowców. Dolina Rapadalen pokryta jest nieprzebytymi zaroślami górskiej brzozy, łoziną i roślinami ziołowymi. Panuje tu mikroklimat, który powoduje, że rośliny osiągają wzrosty kilkukrotnie większe, niż takie same rośliny w innych rejonach Europy. To miejsce w Sarku ma też najwyższą sumę opadów deszczu w Szwecji. W wielkich dolinach bardzo bogata jest fauna. Można tam spotkać niedźwiedzia i największe w Europie łosie! Zwierzęta mają tu pod dostatkiem żywności.

Flora i fauna:

Na terenie parku występuje bogata flora, szczególnie krajobraz ubarwiają kwiaty, które miejscami tworzą kolorowe pola. Z żółtych kwiatów można wymienić pełnik europejski, pięciornik zwyczajny, fiołek dwukwiatowy. Jaskier lodnikowy spotkamy na wyższych wysokościach. Miejscami występuje bodziszek leśny, traganek alpejski i bartsja alpejska, których kwiaty wyróżniają się fioletową barwą. Z kolei niebieskie kwiaty ma niezapominajka alpejska i goryczka śniegowa. Lepnica bezłodygowa, skalnica naprzeciwlistna i bniec czerwony tworzą czerwone kępy. Pas lasu iglastego jest względnie mały. Najpospolitszym drzewem jest górska brzoza, jarząb, czeremcha zwyczajna i różne gatunki wierzby.

W górach najczęściej można spotkać stada reniferów, a przy dużym szczęściu lisa polarnego. W czasie „roku lemingów” jest prawie niemożliwe nie zauważyć tych małych gryzoni. Od czasu do czasu można zobaczyć łosia, niedźwiedzia albo lisa. Inni mieszkańcy lasów to rosomak, gronostaj, wydra, kuna, ryś.

Typowe ptaki na obszarze trzech sąsiadujących z sobą parków to siewka złota, mornel, wydrzyk długosterny i pardwa górska. Ptaki drapieżne, jak sowa śnieżna i wydrzyk długosterny zależne są od populacji lemingów, które są podstawowym źródłem pożywienia w okresie lęgowym.

Dojazd:

Do parku można dojść od północy z Kebnats, Suorva lub Ritsem, a od południa z Kvikkjokk. Z Kebnats i Ritsem trzeba przeprawić się łodzią przez jezioro (2 kursy dziennie). Do tych miejscowości łatwo dojechać autobusem. Samochodem po dojechaniu drogą 45 do Jokkmokk, które leży 5 kilometrów za kołem polarnym, kierujemy się dalej na północ i skręcamy w lewo do Kvikkjokk, lub za miejscowością Porjus na drogę biegnącą wzdłuż północnego brzegu jeziora Stora Lulevatten do Kebnats.

Ważne, zanim wyruszymy na odludzie:

Do Parku Narodowego Sarek najlepiej wybrać się w okresie od początku lipca do końca sierpnia. Wcześniej jest jeszcze zbyt mokro, gdyż kończy się okres topnienia śniegu. W sierpniu dzień trwa krócej i można natrafić na przymrozki lub nawet opady śniegu, ale za to komary są mniej aktywne. W parku można rozbijać namioty i palić ognisko. Nie wolno pozostawiać żadnych śmieci ! Koniecznie należy zabrać z sobą na trasę mapę parku, którą można kupić w każdym biurze informacji turystycznej na północy Szwecji. W centrum parku jest telefon alarmowy (zaznaczony na mapie), który można użyć w razie wypadku lub choroby. Na ratunek przylatuje helikopter. Bez ubezpieczenia lepiej nie wychodzić na trasę!

Kto chce odwiedzić Sarek musi mieć doświadczenie w turystyce górskiej i odpowiednie wyposażenie. Tutaj jest się zdanym wyłącznie na siebie. Nie powinno się wyruszać samotnie, lecz co najmniej w dwie lub więcej osób. Sarek jest niedostępnym odludziem bez jakichkolwiek udogodnień dla turystów, nie ma tu żadnych oznaczonych szlaków ani schronisk czy szałasów. Teren jest bardzo trudny, a pogoda zmienia się szybko. Trzeba być przygotowanym na całodzienny marsz w deszczu. W całym parku jest tylko kilka mostów, a przejście rzeki w bród zazwyczaj jest bardzo trudne lub niemożliwe. Deszcz lub upał przyspiesza topnienie lodowców i wtedy woda wzbiera gwałtownie. Zdarzają się zaginięcia nieostrożnych turystów, którzy toną w rwących, lodowatych rzekach. Nie ma możliwości przejść boso rzeki, gdyż woda jest lodowata, a czas przejścia może wynosić do 20 minut. Dla utrzymania równowagi bardzo pomocne są kijki trekingowe. Służą one też do sondowania głębokości rzek, w których woda z lodowców jest nieprzezroczysta i nie widać dna.

Dojście do centralnej części parku zajmuje trzy dni. Wybierając się na trasę trzeba mieć do dyspozycji co najmniej 7 dni i koniecznie jeden lub dwa dni zapasowe. Potrzebne one będą na przeczekanie złej pogody lub na odpoczynek. Wodę pobieramy ze strumyków. Nie należy jednak korzystać z wody z topniejących lodowców, gdyż ona nie nadaje się do spożycia nawet po przegotowaniu. Zawiera mikroorganizmy, które mogą spowodować duże kłopoty gastryczne! Komary i meszki, których jest tu niewyobrażalna ilość, atakują każde odsłonięte miejsce. Wszelkie środki na owady działają krótko. Najskuteczniejsze są kapelusze z moskitierą na głowę.

Wędrówka na odludziu:

Na pierwszą wyprawę do Sarka lepiej wybrać się od południowej strony z Kvikkjokk, gdzie trasa nie jest tak trudna. Parking znajduje się na samym końcu wsi. Można tu zostawić samochód i wyjść na trasę, gdzie na północ prowadzi szlak „Kungsleden”. Po zejściu z Kungsleden wchodzimy na odludny dziki teren, bez żadnych wyznaczonych ścieżek. Tutaj przez kilka dni raczej nie spotkamy człowieka. Idąc od strony doliny Ijvvárláhko, koniecznie trzeba wejść na górę Vájggántjåhkkå (1307 m). Droga jest bardzo uciążliwa. Po minięciu szczytu ukazuje się w całej okazałości piękna dolina Rapadalen z deltą rzeki Ráhpaädno wpadającej do jeziora Laitaure. Ze szczytu Vájggántjåhkkå panorama obejmuje przestrzeń co najmniej 25 km! Jest to najpiękniejsza dolina w całym Sarku. Z Vájggántjåhkkå do Kvikkjokk można wrócić przez Boarek, gdzie stoją szałasy Saamów. Dalej ścieżka prowadzi przez środek bagnistego obszaru z setkami jezior i strumyków. Jezioro Boarekjávrre trzeba pokonać w bród na odcinku około 200 metrów. Po minięciu jeziora Unna Dáhtá leśna ścieżka łączy się ze szlakiem Kungsleden, którym dojdziemy do Kvikkjokk.

Północna część Sarka jest znacznie bardziej wymagająca. Teren jest bardzo trudny, do przejścia jest wiele rzek i rwących strumieni. Duże trudności sprawia pokonanie złomisk skalnych i obszarów pokrytych wierzbą lapońską, która potrafi przewrócić piechura. Na trasę najlepiej wyruszyć z Suorva, gdzie znajduje się hydroelektrownia.

Do Sarka wchodzimy od północnej strony parku, gdzie widać charakterystyczną górę Nijak (1922 m), która od wschodniej strony opada 600 metrowym urwiskiem. Okrążając górę Nijak, od północy wchodzimy w dolinę Ruohtesvágge która prowadzi do kanionu Skarja. Jest to centralne miejsce w Sarku. Znajduje się tu most bez którego byłby problem z przejściem przez głęboki kanion rzeki Smájllájåhkå. Blisko mostu jest niewielka polanka, na której można rozbić namiot. Obok jest toaleta i śmietnik gdzie można wyrzucić zgromadzone przez kilka dni śmieci. Jest tu także Mikkastugan z telefonem alarmowym zasilanym energią słoneczną. Telefony komórkowe w centralnej części parku są bezużyteczne. Kilka kilometrów za Skarja ścieżka rozgałęzia się. Chcąc wrócić do punktu wyjścia, czyli do zapory w Suorva, idziemy w lewo. Przed mostem w dolinie Guhkesvágge mijamy wzniesienie Vuojnesskájdde z którego jest wspaniały widok na jezioro Liehtjitjavrre. Stąd już tylko jeden dzień drogi do Suorva.

Trasa okrężna Suorva, Nijak, dolina Ruohtesvágge, kanion Skarja, Suorva ma długość około 110 kilometrów i na jej przejście potrzeba minimum 10-11 dni.

Szczegółowy opis parku i mapka w przewodniku „Skandynawia – Parki narodowe i rezerwaty przyrody”. Wydawnictwo „Bernardinum”, Pelplin 2007

Komentarze i opinie: