Park Narodowy Store Mosse (Szwecja)

Największe bagna i wydmy w południowej Szwecji.

Obszar: 77,4 km²
Rok założenia: 1982.
Położenie: Park Narodowy Store Mosse (czyli Wielkie Bagno), położony jest na południu Szwecji, 10 kilometrów na północny-zachód od Värnamo.

Charakterystyka:

Store Mosse jest największym obszarem błotnym w południowej Szwecji, często określanym jako „morze błota”. Jest to ogromne bagno torfowe z imponującymi widokami przypominającymi północną Szwecję. Różnorodny krajobraz Store Mosse to oprócz ogromnych obszarów bagiennych, także lotne piaski na wydmach, dziewicze lasy i krajobraz rolniczy w Svanö i Lövö. Grzbiety wzgórz na otwartym bagnie porasta las tworząc charakterystyczne wyspy „lasów wydmowych”. Mokradła składają się z poszczególnych bagien wysokich i terenów podmokłych. Duże obszary są bezdrzewne, ale obrzeża parku oraz okolice wyspowych wzniesień i potoków wypływających z bagien porastają lasy sosnowe.

Wstępują tu trzy typy wyspowych wzniesień: grzbiety utrwalonych wydm ukształtowanych przez wiatr, osady morenowe i skaliste odkrywki. Jezioro Kävsjön jest jedynym dużym jeziorem, które pozostało w parku narodowym. Ma ono głębokość tylko dwóch metrów z powodu osuszania terenu. Z tego samego powodu zarastają sztuczne jeziora Horssjön i Häradsösjön do których nie dociera dostateczna ilość wody, oprócz okresów deszczowych i z topniejących śniegów w okresie wiosennym. Wyspowe wzniesienia Lövö i Södra Svanö były w przeszłości użytkowane rolniczo. Obecnie przywrócony został krajobraz rolniczy i na tym terenie wypasane są zwierzęta.

Pomimo, że częściowo naruszono środowisko naturalne przez osuszanie jezior i gospodarkę rolniczą, w Store Mosse nadal dominuje dziewiczy krajobraz. Flora bagien Store Mosse jest bardzo bogata, a park stanowi ostoję wielu gatunków ptaków z północy i południa Skandynawii. Jezioro Kävsjön od końca XVIII wieku znane jest dobrze jako miejsce gniazdowania ptaków i odpoczynku dla ptaków w okresie przelotów.

Flora i fauna:

Ptaki można obserwować z 6 wież widokowych umieszczonych w najbardziej atrakcyjnych miejscach na terenie parku. Najlepszy punkt obserwacyjny na całe jezioro Kävsjön jest na dużej wieży blisko głównego parkingu, ale mniejsza wieża położona dalej na północ daje bliższy kontakt z ptakami. Sezon w Kävsjön zaczyna się w marcu, kiedy przylatują żurawie, a na odpoczynek zatrzymują się nurogęsi, tracze bielaczki i liczne gatunki kaczek. W kwietniu przybywają ptaki brodzące, jak np. bekasik, brodziec leśny, kwokacz, kulik wielki, kulik mniejszy i batalion. Na terenie parku gniazdują rybołowy, które pożywiają się rybami z jeziora. Późnym latem na brzegach jeziora odpoczywają arktyczne ptaki brodzące. Ogółem w parku Store Mosse zaobserwowano 221 gatunków ptaków.

Karłowate sosny na torfowisku mogą mieć nawet kilkaset lat. Z powodu ubogiego w składniki pokarmowe podłoża osiągają one wysokość mniejszą niż dwa metry. Na wzniesieniach rośnie wrzos i brzozy karłowate razem z brązowym i czerwonym mchem torfowcem. Niższe wzgórki pokryte są głównie czerwonym mchem torfowcem, modrzewnicą zwyczajną, żurawiną błotną, a gdzieniegdzie wełnianką pochwowatą. W mokrych zagłębieniach bagien rośnie zielony i żółtozielony mech torfowiec, a w rozproszeniu rosiczka i przygiełka biała. Najbardziej mokre zagłębienia mogą być całkowicie pozbawione wyższych form wegetacji.

Dojazd:

Do Store Mosse jest łatwy dostęp ze wszystkich kierunków. Parkingi znajdują się niedaleko wież widokowych w Björnakullen, przy jeziorze Horssjön, w Svanö i Lövö. Główne wejście znajduje się przy ośrodku informacji nad jeziorem Kävsjön, blisko drogi nr 151 z Värnamo do Gnosjö, która dzieli park na dwie części. Värnamo leży 2 kilometry na zachód od autostrady E4 i około 70 kilometrów na południe od Jönköping.

Trasy turystyczne:

W parku jest 40 kilometrów szlaków pieszych, 6 wież widokowych, wiaty oraz trzy schroniska. Na szlaku przez podmokłe tereny prowadzą wielokilometrowe drewniane kładki po których bezpiecznie można przejść „suchą nogą”. Najpopularniejsze szlaki turystyczne to 14 kilometrowa trasa dookoła jeziora Kävsjön i 6 kilometrowa trasa z Kittlakull przez wydmy piaskowe Rockne do Lövö. Dalej szlak prowadzi przez błota do Björnakullen (8 km). Domki w Svanö i Lövö mogą służyć awaryjnie jako miejsca noclegowe (bezpłatnie). Szlak „Svartgölsleden” zaczynający się w Kittlakull ma długość 3,5 kilometra i jest dostosowany dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózku inwalidzkim. W lipcu na podmokłych terenach warto zwrócić uwagę na malinę moroszkę, która rośnie głównie na północy Szwecji.

Na terenie parku nie ma możliwości zaopatrzenia się w żywność i napoje. Najbliższy kemping znajduje się około 8 kilometrów na południe od Store Mosse, blisko Värnamo. Na terenie parku zabronione jest rozbijanie namiotów. Rozpalanie ognia dozwolone jest tylko w wyznaczonych miejscach. Dozwolone jest zbieranie jagód.

Szczegółowy opis parku i mapka w przewodniku „Skandynawia – Parki narodowe i rezerwaty przyrody”. Wydawnictwo „Bernardinum”, Pelplin 2007

Komentarze i opinie: